مهريه كجا دريافت مي‌شود؟همين حالا تماس بگيريد (مشاوره رايگان)
شهادت يكي از ادله اثبات دعوا بوده و به اين معنا است كه فردي كه نسبت به حقيقت امري اطلاعات شخصي دارد، گواهي داده و براي كشف حقيقت آن را در معرض استفاده ديگران قرار دهد.
به گزارش باشگاه خبرنگاران، شهادت يكي از ادله اثبات دعوا بوده و به اين معنا است كه فردي كه نسبت به حقيقت امري اطلاعات شخصي دارد، گواهي داده و براي كشف حقيقت آن را در معرض استفاده ديگران قرار دهد.
به عبارت ديگر، شهادت خبري است كه به نفع يا به ضرر خبردهنده نيست بلكه به نفع و ضرر ديگران است و از اين بابت با ادعا و اقرار تفاوت دارد.
مشاوره تخصصي با وكيل طلاق و وكيل خانواده
همين حالا تماس بگيريد (مشاوره رايگان)
مطابق ماده ۱۲۸۵ قانون مدني ادله اثبات دعوي عبارتند از:
۱- اقرار.
۲- اسناد كتبي.
۳- شهادت.
۴- امارات.
۵- قسم. (سوگند)
شهادت، اطلاعات يك فرد خارج از دعوا است كه موضوع مورد ادعا را ديده يا شنيده يا اگر از موارد ديدني و شنيدني نباشد، از آن آگاه شده است. يعني شخصي از واقعه‌اي جزيي يا كلي كه بين ۲ يا چند نفر صورت گرفته است، در دادگاه خبر دهد يا اطلاع‌رساني كند.
طبق ماده ۲۳۰ قانون آيين دادرسي مدني در دعاوي مدني (حقوقي) تعداد و جنسيت گواه، همچنين تركيب گواهان با سوگند به ترتيب ذيل است:
الف- اصل طلاق و اقسام آن و رجوع در طلاق و نيز دعاوي غيرمالي از قبيل مسلمان بودن، بلوغ، جرح و تعديل، عفو از قصاص، وكالت، وصيت با گواهي دو مرد.
ب- دعاوي مالي يا آنچه مقصود از آن مال است؛ از قبيل دين، ثمن بيع، معاملات، وقف، اجاره، وصيت به نفع مدعي، غصب، جنايات خطايي و شبه عمد كه موجب ديه است با گواهي دو مرد يا يك مرد و دو زن.
چنانچه براي خواهان امكان اقامه بينه شرعي نباشد مي‌تواند با معرفي يك گواه مرد يا دو زن به ضميمه يك سوگند ادعاي خود را اثبات كند. در موارد مذكور در اين بند، ابتدا گواه واجد شرايط شهادت مي‌دهد، سپس سوگند توسط خواهان ادا مي‌شود.
ج- دعاوي كه اطلاع بر آنها به طوري معمول در اختيار زنان است از قبيل ولادت، با گواهي چهار زن، دو مرد يا يك مرد و دو زن.
د- اصل نكاح با گواهي دو مرد و يا يك مرد و دو زن.
با اينكه شهادت يك دليل محسوب مي‌شود اما قاضي يا دادرس مختار است آن را بپذيرد يا رد كند. زيرا ممكن است قاضي احراز كند كه شهادت واجد شرايط قانوني مورد نظر نيست.
اداي سوگند، مقدمه «شهادت» است و دادگاه مي‌تواند با توجه به اهميت موضوع فرد را به اداي سوگندهاي مختلفي ملزم كند.
شرايط شاهد
مطابق ماده ۱۳۱۳ قانون مدني بلوغ، عقل، عدالت، ايمان و طهارت از شرايط شاهد است و اظهارات مجنون و افرادي كه به سن بلوغ يعني ۱۵ سال تمام نرسيده‌اند، قابل اعتماد نيست. در تمام تاسيسات حقوقي، وجود قصد انشا، اختيار و اهليت ضروري است و در صورت مفقود بودن هر يك از اين شرايط، تاسيس حقوقي مورد نظر بلا اثر خواهد بود.
اگر شهادت در شرايط اكراهي انجام شده باشد، معتبر نيست، در حقيقت اگر قصد انشا، اختيار و اهليت وجود نداشته باشد، شهادت نيز مانند ساير تاسيسات حقوقي به عنوان يكي از ادله مثبته دعوي قابل قبول نخواهد بود؛ در چنين شرايطي شهادت صورت‌گرفته ممكن است براي قاضي ايجاد علم كند اما به عنوان يكي از ادله اثبات دعوي موثر نخواهد بود
شهادت كذب
شهادت كذب عبارت است از اداي گواهي دروغ توسط گواه نزد مقامات رسمي در دادگاه.
بر اساس ماده ۶۵۰ بخش تعزيرات قانون مجازات اسلامي، هر كس در دادگاه نزد مقامات رسمي شهادت دروغ بدهد به ۳ ماه و يك روز تا ۲ سال حبس يا به يك ميليون و ۵۰۰ هزار تا ۱۲ ميليون ريال جزاي نقدي محكوم خواهد شد.
عنصر مادي جرم شهادت دروغ
اداي شهادت كذب در دادگاه و نزد مقامات رسمي است. اين جرم از جرايم مطلق محسوب مي‌شود.
عنصر معنوي
سوء نيت عام به معني قصد انجام عمل مجرمانه؛ اين جرم از جرايم عمدي است و از اين رو نمي‌توان كسي را كه سهواً و به اشتباه مبادرت به بيان اكاذيب در قالب شهادت كرده است، مشمول مقررات ماده ۶۵۰ دانست دانست. سوء نيت خاص از اجزاي تشكيل‌دهنده اين بزه محسوب نمي‌شود.
شرايط تحقق جرم
۱- اداي شهادت دروغ بايد در دادگاه (اعم از عمومي و اختصاصي) به عمل آيد. لذا شهادت در خارج از دادگاه و نيز مراجعي كه به آنها دادگاه اطلاق نمي‌شود، مشمول حكم اين ماده نيست.
۲- اداي شهادت بايد نزد مقامات رسمي باشد؛ از اين رو چنانچه فردي كه استماع شهادت مي‌كند، صلاحيت استماع آن را نداشته باشد، نمي‌توان اداي شهادت را مشمول ماده ۶۵۰ بخش تعزيرات قانون مجازات اسلامي دانست.
شرط تعقيب شاهد كاذب
بايد كذب بودن شهادت چنين شخصي در دادگاه صالح به موجب حكم قطعي به اثبات رسيده باشد. در مورد عدم ادي شهادت و كتمان آن با توجه به مقررات جزايي كنوني بايد گفت كه جرم محسوب نمي‌شود.
شهادت دروغ موجب بطلان حكم است و هر حكمي كه بر اين اساس صادر شود، بلااثر است. اگر محكوم‌به وجود داشته باشد، بايد مسترد شود و اگر ممكن نباشد، بايد شهودي كه شهادت كذب داده‌اند، غرامت را بپردازند.
ماده ۶۵۰ بخش تعزيرات قانون مجازات اسلامي متعرض بحث جبران خسارت توسط شهود كذب نشده است، اما مطابق قواعد كلي مسئوليت مدني، هرگاه كسي سبب ورود خسارت شود، بايد جبران كند، در اينجا نيز شهود بايد خسارت زيان‌ديده را جبران كنند.
در ماده ۲۰۱ قانون آيين دادرسي دادگاه‌هاي عمومي و انقلاب در امور كيفري آمده است: «در مواردي كه دادگاه از شهود و مطلعين درخواست اداي شهادت يا اطلاع كند و بعد معلوم شود كه خلاف واقع شهادت داده‌اند، اعم از اينكه به نفع يا به ضرر يكي از طرفين دعوا باشد علاوه بر مجازات شهادت دروغ چنانچه شهادت خلاف واقع آنان موجب وارد آمدن خسارتي شده باشد به تأديه آن نيز محكوم خواهند شد.»
آثار شهادت كذب
۱- مجازات سه ماه و يك روز تا دو سال حبس يا يك ميليون و ۵۰۰ هزار تا ۱۲ ميليون ريال جزاي نقدي (ماده ۶۵۰ بخش تعزيرات قانون مجازات اسلامي)
۲- شهادت دروغ موجب بطلان حكم است و هر حكمي كه بر اين اساس صادر شود، بلااثر است.
۳- هرگاه كسي سبب ورود خسارت شود، بايد آن را جبران كند. در شهادت كذب نيز شهود بايد خسارت زيان‌ديده را جبران كنند.
۴- در امور كيفري يكي از جهات درخواست تجديد نظر دروغ بودن شهادت شهود است.
۵- چنانچه شاهد پس از اتيان سوگند شهادت دروغ بدهد با احراز اين موضوع براي دادگاه، مجازات سوگند و شهادت دروغ قابل جمع است. همچنين اگر شهادت دروغ در مورد حدود، قصاص يا ديات باشد، قاعده جمع مجازات‌ها اعمال مي‌شود.